Gemi revizyon ve planlı bakım (dry-dock) dönemleri, bir geminin operasyonel ömrünü uzatmak, güvenliğini sağlamak ve uluslararası regülasyonlara uyumluluğunu sürdürmek için kritik öneme sahip süreçlerdir. Bu yoğun dönemlerde ana makine bakımları, karina boyası ve yapısal onarımlar öncelik kazanırken, geminin verimliliği ve güvenliği üzerinde doğrudan etkisi olan izolasyon sistemleri sıklıkla göz ardı edilebilir.

Oysa esnemiş, hasar görmüş veya teknolojisi eskimiş izolasyon, hem yakıt sarfiyatını artıran bir enerji kaybı kaynağı hem de ciddi bir güvenlik açığıdır. Peki, bir geminin izolasyon sisteminin ne zaman yenilenmesi gerektiğini nasıl anlarız ve bu süreç nasıl yönetilmelidir?

İzolasyon Yenileme Zamanı: Hangi Sinyallere Dikkat Edilmeli?

İzolasyonun “ömrü dolduğunu” gösteren belirtiler genellikle gözle görülebilir veya dolaylı yoldan ölçülebilir. Revizyon dönemleri, bu sinyalleri değerlendirmek için en doğru zamandır.

1. Görünür Fiziksel Hasar ve Deformasyon Bu en bariz işarettir. Zamanla, gemi operasyonlarının getirdiği titreşim, mekanik darbeler veya personel müdahaleleri nedeniyle izolasyon kaplamaları (sac, PVC vb.) ezilebilir, yırtılabilir veya yerinden çıkabilir. Özellikle ıslanmış veya su almış izolasyon (borulardan sızan akışkanlar veya yoğuşma nedeniyle) tüm termal özelliğini kaybeder ve derhal değiştirilmelidir. Sarkma veya çökme yapan yalıtım malzemeleri, altındaki yüzeyle temasını kaybettiği için işlevsiz hale gelmiştir.

2. Enerji Verimliliğinde Düşüş (Yüksek Yakıt Sarfiyatı) HVAC (Isıtma, Havalandırma, Klima) sistemlerinin yaşam mahallerini veya kumanda odalarını istenen sıcaklıkta tutmak için eskisinden daha fazla çalışması, termal kaçakların habercisidir. Benzer şekilde, makine dairesi veya kazan dairesi gibi sıcak bölgelerden bitişik mahallere aşırı ısı transferi olması, o bölgedeki A-60 gibi yangın ve ısı izolasyonunun etkinliğini yitirdiğini gösterir. Bu durum, doğrudan yakıt tüketimine ve artan karbon emisyonlarına yansır.

3. Yoğuşma ve Korozyon Belirtileri İzolasyon altı korozyon (CUI – Corrosion Under Insulation), gemi yapısı için en sinsi tehlikelerden biridir. Soğuk hat borularının (chiller, klima) veya soğuk yüzeylerin üzerinde “terleme” (yoğuşma) görülmesi, izolasyonun buhar kesici katmanının hasar gördüğünün net bir kanıtıdır. Bu nem, izolasyon altında birikerek çelik boru veya gemi yapısını hızla çürütür. Revizyon sırasında izolasyon kaplamalarında görülen pas lekeleri, CUI için kırmızı alarmdır.

4. Akustik Performans Kaybı Yaşam mahallerinde veya köprüüstünde makine dairesinden gelen gürültü seviyesinde belirgin bir artış varsa, bu durum ses yalıtım bariyerlerinin hasar gördüğünü veya zamanla etkinliğini yitirdiğini gösterir.

Doğru İzolasyon Yenileme Süreci: “Nasıl” Yapılmalı?

İzolasyon yenileme, sadece eski malzemeyi söküp yenisini takmak değildir. Bu, geminin enerji verimliliğini ve güvenliğini artırmak için bir mühendislik fırsatıdır.

Adım 1: Detaylı Sörvey ve Hasar Tespiti İlk olarak, uzman bir ekip tarafından gemi genelinde (sıcak hatlar, soğuk hatlar, egzozlar, HVAC kanalları, makine dairesi perdeleri) termal kamera ölçümleri ve fiziksel kontroller yapılmalıdır. Sorunun kök nedeni (mekanik hasar mı, yanlış uygulama mı, CUI mi) tespit edilmelidir.

Adım 2: Eski Malzemenin Sökümü ve Yüzey Hazırlığı Hasarlı izolasyon tamamen sökülür. En kritik aşama budur: İzolasyon altındaki yüzey (boru, perde vb.) CUI açısından detaylıca incelenir. Eğer korozyon varsa, yeni izolasyon uygulanmadan önce yüzey mutlaka standartlara uygun şekilde raspa edilmeli, temizlenmeli ve boyanmalıdır.

Adım 3: Doğru ve Modern Malzeme Seçimi Eski tip, düşük verimli malzemeler yerine, güncel denizcilik standartlarına (MED, SOLAS) uygun, yüksek termal/akustik performansa sahip ve A-60 gibi yangın sınıfı gerekliliklerini karşılayan modern malzemeler seçilmelidir. Bu, daha ince malzemelerle daha yüksek verim almayı ve enerji verimliliği hedeflerine (EEXI/CII) katkı sağlamayı mümkün kılar.

Adım 4: Profesyonel Mühendislik ve Uygulama İzolasyonun performansı, malzeme kalitesi kadar uygulama kalitesine de bağlıdır. Isı köprülerinin engellenmesi, buhar kesicilerin doğru uygulanması (özellikle soğuk hatlarda), kaplama saclarının su girişini engelleyecek şekilde bindirilmesi ve sızdırmazlığın sağlanması, uzmanlık gerektiren kritik detaylardır.

Revizyonu Fırsata Çevirmek

Gemi revizyon ve bakım dönemleri, geminin görünmez altyapısını güçlendirmek için en doğru zamanlamayı sunar. İzolasyon yenileme, bir maliyet kalemi olarak değil, yakıt tasarrufu, düşük bakım maliyetleri ve artan mürettebat güvenliği yoluyla kendini hızla amorti eden stratejik bir yatırım olarak görülmelidir.

Bu kritik süreçte, Sertuhan İzolasyon gibi denizcilik sektörünün zorlu koşullarına ve regülasyonlarına hakim, mühendislik odaklı profesyonel bir partnerle çalışmak, yapılan yatırımın geminin bir sonraki operasyon dönemine tam verimlilikle başlamasını garanti altına alır.